Zwarte Zon (symbool)
De Zwarte Zon (Duits: Schwarze Sonne) is een nazi-symbool, een soort zonnewiel (Duits: Sonnenrad) dat in nazi-Duitsland en later door neo-nazi’s en in sommige stromingen van het satanisme werd gebruikt. Het ontwerp van het symbool bestaat uit twaalf radiale sig-runen, vergelijkbaar met de symbolen die de SS gebruikte in hun logo. Het verscheen voor het eerst in nazi-Duitsland als een ontwerpelement in een kasteel in Wewelsburg, verbouwd en uitgebreid door het hoofd van de SS, Heinrich Himmler, dat hij bedoelde als een centrum voor de SS.

Of het ontwerp een naam had of een bijzondere betekenis had bij de SS blijft onbekend. De associatie met het occulte vindt zijn oorsprong in een Duitse roman uit 1991, Die Schwarze Sonne von Tashi Lhunpo (“De zwarte zon van Tashi Lhunpo”), van de pseudonieme auteur Russell McCloud. Het boek legt een verband tussen het Wewelsburg mozaïek en het neo-nazi concept van de “Zwarte Zon”, uitgevonden door voormalig SS officier Wilhelm Landig als vervanger van het nazi hakenkruis.
Inhoud

1 Wewelsburg mozaïek
2 Neo-Nazisme
3 Zie ook
4 Referenties
5 Externe links

Wewelsburg mozaïek
Zicht op de plaatsing van het mozaïek in Wewelsburg

In 1933 kocht Heinrich Himmler, het hoofd van de SS, de Wewelsburg, een kasteel in de buurt van Paderborn, Duitsland. Himmler wilde van het gebouw een centrum voor de SS maken en tussen 1936 en 1942 liet Himmler het gebouw uitbreiden en verbouwen voor ceremoniële doeleinden. Als resultaat van Himmlers verbouwing zijn op de wit marmeren vloer van de noordelijke toren van het gebouw, de Obergruppenführersaal of ‘Generaalszaal’, twaalf donkergroene, radiaal over elkaar gelegde sig-runen te zien, zoals die in het logo van de SS worden gebruikt.

De bedoelde betekenis van de afbeelding blijft onbekend. Sommige geleerden hebben gesuggereerd dat de kunstenaar zijn inspiratie haalde uit motieven die men aantrof op decoratieve Merovingische schijven (Zierscheiben).
Neonazisme
Een leren riem met het zwarte zonnesymbool als riemgesp. Het voorwerp is uit de jaren 2010.

Het zwarte zon symbool wordt veel gebruikt door neo-fascisten, neo-nazi’s, extreem-rechts en blanke nationalisten. Het symbool verschijnt vaak op extremistische vlaggen, t-shirts, posters, websites en in extremistische publicaties die met dergelijke groepen worden geassocieerd. Moderne extreem-rechtse groeperingen verwijzen vaak naar het symbool als het zonnewiel of Sonnenrad.

De naam “Zwarte Zon” kwam in breder gebruik na de publicatie in 1991 van een occulte thrillerroman Die Schwarze Sonne von Tashi Lhunpo (De Zwarte Zon van Tashi Lhunpo) door de pseudonieme auteur Russell McCloud. Het boek legt een verband tussen het mozaïek van Wewelsburg en het neonazistische concept van de “Zwarte Zon”, uitgevonden door de voormalige SS-officier Wilhelm Landig als vervanger van het nazi-hakenkruis en als symbool voor een mystieke energiebron die het Arische ras zou moeten vernieuwen.

Een aantal extreem-rechtse groepen en individuen hebben het symbool in hun propaganda gebruikt, waaronder de schutter van de moskee van Christchurch, Brenton Tarrant, de Australische neonazigroep Antipodean Resistance, en het symbool werd getoond door leden van verschillende extremistische groepen die betrokken waren bij de Unite the Right-rally in Charlottesville, Virginia.

Samen met andere symbolen uit het nazi-tijdperk, zoals de Wolfsangel, de Sig Armanen rune, en de Totenkopf, wordt de zwarte zon gebruikt door sommige neonazistische aanhangers van het Satanisme. De geleerde Chris Mathews schrijft:

Het motief van de Zwarte Zon is nog minder dubbelzinnig. Hoewel gebaseerd op middeleeuwse Duitse symbolen, is het Wewelsburg mozaïek een uniek ontwerp dat speciaal in opdracht van Himmler is gemaakt, en de belangrijkste hedendaagse associatie is het nazi-ocultisme, waarvoor nazi-satanistische groepen en esoterische neo-nazi's het gebruiken.

Tijdens de Russische invasie van Oekraïne in 2022, tweette de NAVO een foto van een vrouwelijke Oekraïense soldaat voor Internationale Vrouwendag. De soldaat droeg een symbool op haar uniform dat “het zwarte zonnesymbool lijkt te zijn” (omdat het symbool dezelfde kleur heeft als haar omringende uniform, is het moeilijk te zien). Na klachten van social media-gebruikers te hebben ontvangen, verwijderde de NAVO de tweet en verklaarde “De post werd verwijderd toen we ons realiseerden dat het een symbool bevatte dat we niet als officieel konden verifiëren.” Het neonazistische Oekraïense Azov Bataljon heeft het symbool gebruikt als onderdeel van zijn logo. Het Azov Bataljon in het bijzonder is sindsdien een propagandapunt geworden voor de Russische regering en de Russische president Vladimir Poetin tijdens de Russische invasie in Oekraïne, die hebben geprobeerd de invasie te framen als “denazificatie”. De Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy, die Joods is, heeft gereageerd door te verklaren dat de Russische invasie in Oekraïne vergelijkbaar was met die van nazi-Duitsland en dat Poetin “puur nazi-gedrag” vertoont.