WBCSD is een wereldwijde, door CEO’s geleide organisatie van meer dan 200 toonaangevende bedrijven die samenwerken om de overgang naar een duurzame wereld te versnellen. Wij helpen de bedrijven die lid zijn succesvoller en duurzamer te maken door ons te richten op de maximale positieve impact voor aandeelhouders, het milieu en de samenleving.
Onze leden zijn afkomstig uit alle bedrijfssectoren en alle grote economieën, en vertegenwoordigen een gezamenlijke omzet van meer dan 8,5 biljoen dollar en 19 miljoen werknemers. Ons wereldwijde netwerk van bijna 70 nationale bedrijfsraden geeft onze leden een ongeëvenaard bereik over de hele wereld. Sinds 1995 bevindt de WBCSD zich in een unieke positie om samen te werken met aangesloten bedrijven langs en over de waardeketens heen om impactvolle bedrijfsoplossingen te leveren voor de meest uitdagende duurzaamheidskwesties.
Samen zijn wij de leidende stem van het bedrijfsleven voor duurzaamheid: verenigd door onze visie van een wereld waarin meer dan 9 miljard mensen allemaal goed en binnen de grenzen van onze planeet leven, in 2050.

Avoiding a climate lockdown

Mariana Mazzucato 30th September 2020

De wereld nadert een omslagpunt inzake klimaatverandering, wanneer het beschermen van de toekomst van de beschaving dramatische interventies zal vereisen.
klimaatvergrendeling, groene transformatie, groene economische transformatie

Toen Covid-19 zich eerder dit jaar verspreidde, voerden regeringen lockdowns in om te voorkomen dat de noodtoestand voor de volksgezondheid uit de hand zou lopen. In de nabije toekomst zal de wereld misschien opnieuw zijn toevlucht moeten nemen tot lockdowns – dit keer om een klimaatcrisis aan te pakken.

Verschuivend Noordpoolijs, woedende bosbranden in het westen van de VS en elders, en methaanlekken in de Noordzee zijn allemaal waarschuwingssignalen dat we een omslagpunt naderen wat klimaatverandering betreft, en dat voor de bescherming van de toekomst van de beschaving drastische ingrepen nodig zullen zijn.

Bij een “klimaatafsluiting” zouden regeringen het gebruik van particuliere voertuigen beperken, de consumptie van rood vlees verbieden en extreme energiebesparingsmaatregelen opleggen, terwijl fossiele-brandstofbedrijven zouden moeten stoppen met boren. Om een dergelijk scenario te vermijden, moeten we onze economische structuren grondig herzien en het kapitalisme op een andere manier benaderen.
Onderling verbonden crises

Velen denken dat de klimaatcrisis los staat van de gezondheids- en economische crises die door de pandemie worden veroorzaakt. Maar de drie crises – en hun oplossingen – zijn met elkaar verbonden.

Covid-19 is zelf een gevolg van de aantasting van het milieu: een recente studie noemde het “de ziekte van het Antropoceen”. Bovendien zal de klimaatverandering de sociale en economische problemen die door de pandemie aan het licht zijn gekomen, verergeren. Het gaat onder meer om het afnemende vermogen van de regeringen om crisissen in de volksgezondheid aan te pakken, het beperkte vermogen van de particuliere sector om het hoofd te bieden aan een aanhoudende economische ontwrichting en de alomtegenwoordige sociale ongelijkheid.

Deze tekortkomingen weerspiegelen de vertekende waarden die aan onze prioriteiten ten grondslag liggen. We vragen bijvoorbeeld het meest van “essentiële werknemers” (zoals verpleegkundigen, supermarktmedewerkers en bezorgers) terwijl we hen het minst betalen. Zonder fundamentele verandering zal de klimaatverandering dergelijke problemen nog verergeren.

De klimaatcrisis is ook een crisis voor de volksgezondheid. Door de opwarming van de aarde zal het drinkwater achteruitgaan en zullen met vervuiling samenhangende aandoeningen van de luchtwegen welig tieren. Volgens sommige prognoses zullen tegen 2070 wereldwijd 3,5 miljard mensen in ondraaglijke hitte leven.
Groene transformatie

Om deze drievoudige crisis aan te pakken, moeten het ondernemingsbestuur, de financiële wereld, het beleid en de energiesystemen worden omgebogen in de richting van een groene economische transformatie. Om dit te bereiken, moeten drie obstakels uit de weg worden geruimd: een bedrijf dat door aandeelhouders wordt geleid in plaats van door belanghebbenden, financiële middelen die op inadequate en ongeschikte manieren worden gebruikt en een overheid die is gebaseerd op verouderde economische denkwijzen en onjuiste aannames.

Het ondernemingsbestuur moet nu de behoeften van de belanghebbenden weerspiegelen in plaats van de grillen van de aandeelhouders. Het opbouwen van een inclusieve, duurzame economie is afhankelijk van een productieve samenwerking tussen de publieke en de particuliere sector en het maatschappelijk middenveld. Dit betekent dat bedrijven moeten luisteren naar vakbonden en werknemerscollectieven, gemeenschapsgroepen, consumentenverdedigers en anderen.

Evenzo moet overheidssteun aan het bedrijfsleven minder neerkomen op subsidies, garanties en reddingsoperaties, en meer op het opbouwen van partnerschappen. Dit betekent dat aan reddingsoperaties van bedrijven strikte voorwaarden moeten worden verbonden om ervoor te zorgen dat het geld van de belastingbetaler productief wordt gebruikt en op lange termijn publieke waarde genereert, en niet op korte termijn particuliere winsten.
Voorwaardelijke reddingsoperaties

In de huidige crisis heeft de Franse regering bijvoorbeeld de reddingsoperaties voor Renault en Air France-KLM gekoppeld aan toezeggingen om de emissies te verminderen. Frankrijk, België, Denemarken en Polen hebben staatssteun geweigerd aan bedrijven die in een door de EU aangewezen belastingparadijs zijn gevestigd en hebben grote begunstigden verboden om tot 2021 dividenden uit te keren of eigen aandelen in te kopen. Evenzo mochten Amerikaanse bedrijven die overheidsleningen hadden gekregen in het kader van de CARES-wet (Coronavirus Aid, Relief, and Economic Security) de middelen niet gebruiken voor het terugkopen van aandelen.

Deze voorwaarden zijn een begin, maar zijn niet ambitieus genoeg, noch vanuit klimaatoogpunt, noch in economische termen. De omvang van de overheidshulp komt niet overeen met de behoeften van de bedrijven, en de voorwaarden zijn niet altijd juridisch bindend: het emissiebeleid van Air France geldt bijvoorbeeld alleen voor korte binnenlandse vluchten.

Er is veel meer nodig om tot een groen en duurzaam herstel te komen. Zo zouden regeringen de belastingwetgeving kunnen gebruiken om bedrijven te ontmoedigen bepaalde materialen te gebruiken. Zij zouden ook baangaranties op bedrijfs- of nationaal niveau kunnen invoeren om te voorkomen dat menselijk kapitaal wordt verspild of uitgehold. Dit zou ten goede komen aan de jongste en oudste werknemers, die onevenredig veel arbeidsplaatsen hebben verloren als gevolg van de pandemie, en de waarschijnlijke economische schokken verminderen in achtergestelde regio’s waar de industrie al in verval is geraakt.
Herstel van de financiën

Ook de financiën moeten worden aangepakt. Tijdens de wereldwijde financiële crisis van 2008 hebben overheden de markten overspoeld met liquiditeit. Maar omdat ze die niet naar goede investeringsmogelijkheden hebben geleid, is een groot deel van die middelen weer in een financiële sector terechtgekomen die niet voor zijn doel geschikt was.

De huidige crisis biedt een kans om financiële middelen op een productieve manier aan te wenden om langetermijngroei te stimuleren. Geduldige langetermijnfinanciering is essentieel, want een investeringscyclus van 3 tot 5 jaar past niet bij de lange levensduur van een windturbine (meer dan 25 jaar) en stimuleert evenmin de innovatie die nodig is op het gebied van e-mobiliteit, de ontwikkeling van natuurlijk kapitaal (zoals rewildingprogramma’s) en groene infrastructuur.

Sommige regeringen hebben al initiatieven voor duurzame groei gelanceerd. Nieuw-Zeeland heeft een begroting ontwikkeld op basis van welzijnsindicatoren in plaats van het bruto binnenlands product, om de overheidsuitgaven af te stemmen op bredere doelstellingen, terwijl Schotland de missiegerichte Scottish National Investment Bank heeft opgericht.

Naast het sturen van de financiële sector in de richting van een groene transitie, moeten we de financiële sector ook verantwoordelijk houden voor zijn vaak destructieve milieu-impact. De Nederlandsche Bank schat dat de biodiversiteitsvoetafdruk van Nederlandse financiële instellingen neerkomt op een verlies van meer dan 58.000 vierkante kilometer ongerepte natuur – een gebied dat 1,4 keer groter is dan Nederland.
Ondernemende staat

Omdat markten niet uit zichzelf een groene revolutie zullen leiden, moet overheidsbeleid hen in die richting sturen. Dit vereist een ondernemende staat die innoveert, risico’s neemt en investeert naast de particuliere sector. Beleidsmakers moeten daarom aanbestedingscontracten herontwerpen om af te stappen van goedkope investeringen door gevestigde leveranciers, en mechanismen creëren die innovatie van meerdere actoren ‘binnenhalen’ om groene overheidsdoelen te bereiken.

Regeringen zouden ook een portefeuillebenadering van innovatie en investeringen moeten hanteren. In het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten blijft het bredere industriebeleid de informatietechnologie-revolutie ondersteunen. Evenzo fungeren de onlangs gelanceerde Europese Green Deal, de industriële strategie en het Just Transition-mechanisme van de EU als motor en kompas voor het EU-herstelfonds van de volgende generatie ter waarde van 750 miljard euro.

De tijd om een klimaatrevolutie te ontketenen – en in dat proces een inclusief herstel van Covid-19 te bewerkstelligen – loopt snel ten einde. We moeten snel handelen als we de toekomst van werk, vervoer en energiegebruik willen veranderen en het concept van een “groen goed leven” tot realiteit willen maken voor de komende generaties. Radicale verandering is hoe dan ook onvermijdelijk; het is onze taak ervoor te zorgen dat we de verandering bereiken die we willen, nu we nog de keuze hebben.