C.A. van der Maat is een Nederlandse jurist, bestuurskundige en VVD-politicus. Sinds 10 januari 2022 is hij staatssecretaris van Defensie in het kabinet-Rutte IV. Van 22 mei 2015 tot 10 januari 2022 was hij lid van de Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant.

30-12-2021 Kersverse staatssecretaris Christophe van der Maat doorstond Forum-debacle: ‘Koning van Brabant’
DEN BOSCH – Christophe van der Maat verruilt Brabant voor Den Haag. De 41-jarige Bredanaar (VVD) wordt staatssecretaris van Defensie in kabinet Rutte IV. De gedeputeerde kan het huidige reces gebruiken om zijn kantoor in Den Bosch leeg te ruimen.

Van der Maat wordt al jaren gezien als de regisseur van het Brabantse provinciebestuur. Hij maakt daar sinds mei 2015 deel van uit, als gedeputeerde voor de VVD. De Bredanaar gaat onder meer over wegen, openbaar vervoer, financiën en de eigen provinciale organisatie. Ook is hij de eerste vervanger van commissaris van de Koning Ina Adema. 

Niet uit de lucht vallen

Zijn overgang naar Den Haag komt niet helemaal uit de lucht vallen. Al jaren wordt de naam van Christophe van der Maat in verband gebracht met een kabinetspost. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat lag voor de hand, gezien zijn werk in Brabant en het stempel dat de VVD ook nu weer op die portefeuille drukt. Het wordt dus het staatssecretarisschap op Defensie, al wil Van der Maat daar zelf nog niks over kwijt. Zijn benoeming wordt zondag pas officieel naar buiten gebracht. 

Zijn jaren in het Brabantse provinciehuis kunnen hem goed van pas komen in zijn nieuwe rol. Een groot deel van de luchtmacht, neem alleen al de vliegbases van Volkel en Gilze-Rijen, is bijvoorbeeld in Brabant gevestigd. Ook leunt Defensie op de regio Eindhoven als het gaat om technologische ontwikkelingen. 

Suzanne Otters, fractievoorzitter van de VVD in Brabant, wil nog niet reageren op het aangekondigde vertrek van Van der Maat. Zij kan ook nog niks zeggen over zijn opvolging in Gedeputeerde Staten. De huidige periode loopt tot de verkiezingen van maart 2023. 

Belofte

Van der Maat was al vroeg een belofte. Als medewerker van de gemeente Dordrecht schopte hij het in 2012 tot Jonge Ambtenaar van het Jaar. Met zijn mede-finalisten bedacht hij de actie Serious Ambtenaar, om geld op te halen voor het Glazen Huis van 3FM. De actie kreeg landelijke bekendheid en bracht door de jaren heen bijna twee miljoen euro in het laatje voor het goede doel. 

In die tijd was Van der Maat al actief voor de VVD, onder meer als lid van het hoofdbestuur.  In 2015 deed hij voor het eerst mee aan de provinciale verkiezingen in Brabant. Eenmaal gekozen stoomde de in Boxmeer geboren bestuurder meteen door naar het college van Gedeputeerde Staten. Met zijn kennis van zaken en vlotte babbel maakte Van der Maat al snel indruk. 

Mensen die met hem werkten, vrijwel niemand uitgezonderd, omschrijven hem als ‘slim’. Iemand die het politieke spel snapte, oog had voor de lange termijn en altijd de touwtjes stevig in handen nam om grote projecten van de grond te krijgen. Niet afwachten tot ‘Den Haag’ naar Brabant kwam met een potje geld, maar zélf panklare plannen maken om bijvoorbeeld de verbreding van de A58 voor elkaar te krijgen. 

‘Koning van Brabant’

Als langstzittende gedeputeerde ontpopte Van der Maat zich tot regisseur van het huidige college. ,,Hij is de koning van Brabant. Wat hij wil, gebeurt”, zei voormalig D66-fractievoorzitter Arend Meijer eerder. ‘App-koning’ noemen ze hem ook wel, want veel van wat Van der Maat doet gaat via berichtjes op WhatsApp. Hij gebruikte die berichtendienst ook om de rijen gesloten te houden als er weer eens onheil naderde. Dat was in de huidige bestuursperiode nogal eens nodig, door twee coalitiebreuken in twee jaar tijd.

De laatste keer was afgelopen voorjaar, toen de samenwerking met Forum voor Democratie in Brabant klapte. Dat gebeurde na een bijna oneindige stroom incidenten. Dat Van der Maat de coalitie lange tijd met hand en tand verdedigde, deed zijn imago weinig goed. De eerdere keuze van de VVD om überhaupt met die partij in zee te gaan, was sowieso al een flinke smet op het nagenoeg ongeschonden blazoen van Van der Maat. 

Als mensen dit allemaal perfect hadden voorspeld een jaar geleden, ga ik ze ook vragen wat ze op hun Lot­to-formulier invullenChristophe van der Maat, Over breuk met Forum voor Democratie

Toch kwam de nieuwbakken staatssecretaris ook juist in die periode bovendrijven als crisismanager. Hij raapte de scherven bijeen en lijmde ze – zonder enorm op de voorgrond te treden. Zijn verbale lenigheid kwam hem daarbij goed van pas. Soepel omzeilde hij de vaak lastige vragen over het Forum-debacle in Brabant. 

Zo zei hij op de dag van de breuk tegen deze krant: ,,Als mensen dit allemaal perfect hadden voorspeld een jaar geleden, ga ik ze ook vragen wat ze op hun Lotto-formulier invullen. Wij hebben die voorspellende gave niet gehad, er was voor ons toen ook niet veel te kiezen. We moeten ook die bijna 150.000 mensen die op Forum stemden in Brabant niet vergeten. Daar zitten oprechte zorgen achter.”

Lichtjes aan het wankelen

Vorige maand werd Van der Maat, naar nu blijkt in het zicht van de Haagse haven, nog even lichtjes aan het wankelen gebracht. Als eindverantwoordelijke voor de organisatie mocht hij de kastanjes uit het vuur halen voor provinciedirecteur Marcel van Bijnen. De hoogste ambtenaar liet zich jarenlang rondrijden in auto’s met chauffeur, zonder dat hij daar op papier recht op had. 

De avond voordat het Brabants Dagblad als eerste publiceerde over de zaak, bracht Van der Maat alle fractievoorzitters van de coalitie met een appje op de hoogte van de kwestie. Om zo het eerste brandje te blussen. Het kwam hem op een motie van afkeuring te staan van de negen oppositiepartijen die zich gepasseerd voelden omdat zij geen berichtje kregen. 

Van der Maat trok het boetekleed aan over de appjes en kondigde grondig onderzoek aan naar de dienstauto-kwestie om herhaling te voorkomen. De motie van afkeuring haalde het niet; de coalitie bleef Van der Maat steunen. De weg naar Den Haag lag vrij.